Kentsel Yayılma Sonucu Yapılaşmaya Açılan Verimli Tarım Alanları: Konya Kenti Deneyimleri

Abstract

Increasing of world population in recent decades and developing technology, have led to rapid urbanization. In this process, the expansion of urban areas have caused many environmental problems. Also, cities create air, water and soil pollution. As well as urban sprawl have started to put pressure on forests, water resources, natural landscapes and agricultural fields that surrounds urban areas. This pressure also affect agricultural land which is essential for human survival and is the main economic activity. Loss of productive agricultural lands have economic and ecological consequences and the loss of fertile lands reduce countries/cities’ capacity to feed itself and made them dependent.

The aim of the study, exhibit the loss of agricultural lands and determined to present information about this subject. The case area is Konya, where has been growing rapidly and urban area has expanded in great measure after 1950s. Also, Konya is located on fertile agricultural lands and agriculture is an important economic sector in Konya. Whereas, after 1970’s a large amount of agricultural land, approximately 15,000 hectares, have been urbanized because of urban sprawl. During this period, fertile agricultural lands especially in the southern and western part of the city have been urbanized. After 1960 development plans aimed to protect agricultural lands, but enough success has not achieved due to lack of economic solutions.

Alternate abstract:

Son yıllarda hızla artan dünya nüfusu, gelişen teknolojiyle beraber hızlı kentleşmeye neden olmuştur. Bu süreçte çevrelerine doğru hızla yayılan kentler, pek çok çevresel sorunu da beraberinde getirmiştir. Kentler, hava, su ve toprak kirliliğinin yanı sıra kentsel yayılma sonucu çevrelerindeki orman alanları, su kaynakları, doğal peyzaj ve tarım alanları üzerinde büyük bir baskı oluşturmuştur. Bu baskıdan en çok etkilenen de şüphesiz tarım alanlarıdır. Verimli toprakların kaybı, ekonomik ve ekolojik sonuçlar doğurmasının yanı sıra, ülkelerin/kentlerin kendi kendini besleme potansiyelini düşürerek, dışa bağımlı duruma gelmesine neden olmuştur/ olmaktadır. Kentlerin yayılması sürecinde amaç dışı kullanıma konu olan verimli tarım arazilerini tartışmayı ve bununla ilgili saptanan verileri ortaya koymayı amaçlayan çalışmanın saha araştırması Konya kentinde gerçekleştirilmiştir. Konya, 1950’lerden sonra hızla büyüyen ve çevresine doğru ciddi yayılma gösteren bir kenttir. Aynı zamanda verimli tarım toprakları üzerinde bulunan ve tarımın önemli bir ekonomik sektör olduğu kentte, özellikle 70’lerden sonra yaşanan hızlı nüfus artışına bağlı olarak ortaya çıkan yayılma, kent için yaşamsal önemi olan büyük miktarda tarım toprağının yapılaşmasına neden olmuştur. Bu dönemde kentin, özellikle güney ve batı kısmında bulunan 15.000 hektara yakın 1. ve 2. sınıf tarım toprağı yapılaşmaya açılmıştır. 1960’lardan sonra hazırlanan imar planlarıyla tarım alanları korunmaya çalışılsa da ekonomik çözümlerin yetersizliği nedeniyle istenilen ölçüde başarı sağlanamamıştır.