Content area
Full Text
9
Is ondergronds bankieren een reëel gevaar?
B.M.J. Slot*
Ondergronds bankieren is de veelgebruikte aanduiding voor een specifieke vorm van financiële dienstverlening die buiten het for- mele financiële stelsel wordt aangeboden.1 Vrijwel altijd wordt hier- bij gedoeld op overboekingen van contant geld naar het buitenland: zogenaamde 'money transfers' of 'geldtransacties'. Daarnaast hou- den ondergrondse bankiers zich bezig met het wisselen van valuta en het lenen van geld. Ondergronds bankieren wordt internationaal ook wel aangeduid met de term 'hawala' (een uit India afkomstig begrip voor 'bewijsstuk'), 'hundi' (Pakistaans voor 'vertrouwen') of
Fei-chien (Chinees voor 'vliegend geld'). Deze aanduidingen wijzen op de lange traditie van deze vorm van financiële dienstverlening in het Verre Oosten.
Kenmerkend voor ondergrondse bankiers is dat ze hun diensten aanbieden buiten het zicht van de overheid om. Om in Nederland money transfers te mogen verrichten moet een financiële instelling een vergunning hebben op grond van de Wet inzake de geldtrans- actiekantoren (Wgt) of een vrijstelling op basis van de Wet toezicht kredietinstellingen (Wtk). Ondergrondse banken opereren zonder een dergelijke vergunning en onttrekken zich daarom aan iedere vorm van overheidstoezicht. Ondergrondse banken hoeven niet te voldoen aan maatregelen die formele financiële instellingen wel moeten nemen ter bescherming van hun klanten (zoals het creëren van een bankgarantie waarmee in geval van calamiteiten een financiële buffer aanwezig is). Ondergrondse banken hoeven hun klanten niet te vragen zich te identificeren, zoals formele financiële instellingen dat op grond van de Wet identificatie bij dienstverle- ning (Wid) wel moeten doen. Ondergrondse banken onttrekken zich * Dr. Brigitte Slot is werkzaam op het ministerie van Financiën. 1 Met 'formeel financieel stelsel' wordt gedoeld op het geheel van financiële onderne- mingen en dienstverleners die onder toezicht van de overheid staan, of daarvan door de overheid zijn vrijgesteld, en die moeten voldoen aan de wetten en regels die de overheid stelt om financiële diensten te mogen aanbieden. 10 Justitiële verkenningen, jrg. 32, nr. 2 2006 ook aan de verplichting om het financiële stelsel 'schoon' te houden en daarom bij het vermoeden van transacties met een crimineel of terroristisch luchtje een melding te doen bij het Meldpunt Onge- bruikelijke Transacties (MOT).
Dit betekent niet dat ondergrondse banken per definitie crimineel zijn of bewust gevormd om criminelen te bedienen. Integendeel.
Het verrichten van...