Content area
Full Text
Musi tkwic w swiecie jakas ogromna potrzeba znalezienia porzadku, poukladarúa rzeczywistosci i zaprowadzenia w niej przynajmniej wzglçdnej harmonii, skoro niemal w kazdym z filmów pokazywanych w konkursie giównym tegorocznego Millennium Docs Against Gravity ten watek siç przewinal - mniej lub bardziej wyraznie.
Zagracone domy, zasmiecone ulice, zamulone umysly. Wiod^ce haslo tegorocznego festiwalu nawotywaio z kazdego plakatu Oderwij siç! - a tu niewidzialny ciçzar trzymal przy ziemi. Nagle siç okazalo, ze moze bye nim wszystko: od nieprzyjemnej przeszlosci pocz^wszy na kulturowych rygorach skoñczywszy. Moze to tez bye uzaleznienie od narkotyków, nadmiar rzeezy w mieszkaniu albo najzwyklejszy ból istnienia. Na domiar ztego, jak juz komus w konkursowej stawce udalo siç oderwac niemal od wszystkiego - jak chocby bohaterom "Szwedzkiej teorii milosci" (The Swedish Theory of Love, 2015) Erika Gandiniego - to okazywalo siç, ze calkowita wolnosc tez potrafi ci^zyc na duszy.
RAZEM, A NAWET OSOBNO
Film Gandiniego otwiera manifest z lat 70., który spokojnie moze bye równiez manifestem naszyeh czasów. Promuje on zwiqzki miçdzyiudzkie, ale tylko jesli jednostka zachowa wolnosc wlasnq. Rodzice nie mogg ograniczac wolnosci dzieci, dzieci nie mog^ odbierac wolnosci rodzicom, zony nie powinny wchodzic na glowç mçzom, mçzowie - zonom. Wszyscy egzystuj^ razem jedynie wtedy, kiedy razem chc^ bye. Calóse uzupelniono jeszcze myslg, ze jednostka jest najwazniejszym projektem spolecznym i troskç wlasng nalezy przedkladac ponad dobro wspólne. Niby wszystko iadnie obmyslono, tyle tylko, ze w Szwecji coraz wiçcej ludzi jest samotnych. Qu dokladnie? Tego nawet nie da siç poliezye. Ustawienia na koncie bankowym automatyeznie ptac^ comiesiçczne rachunki za martwych samotnych jeszcze dlugo p>o ich smierci.
Rewersem smutnego losu szwedzkich samotników s% bohaterowie dokumentu Jana Gassmanna "Europa, która kocha" (Europe, She Loves, 2016). Pary z czterech krañców swiata - Sewilli, Tallina, Dublina i Saloników - postçpuj^ dokladnie wbrew szwedzkiej teorii milosci. Próbujq ukladac wspólnie swoj^ rzeczywistosc mimo przeciwnosci; bye razem, choc los jest im nieprzychylny - nie maj3 pracy, chc^ kazde czegos innego, nie potrafiq zniesc przeszlosci partnera. A mimo to s^ razem, choc, co przyznawal rezyser, czasami to on dzialal jako spoiwo. Jezdz^c za swoimi bohaterami, a nawet wchodzic im do iózka, nieraz obserwowal klótnie, zaze- gnane dopiero gdy...